Yangına dayanıklılık, kullanım koşulları altında yüksek ısının, alevlerin veya sıcak gazların geçişini engelleyen veya geçişini geciktiren malzemelerin veya bunların yöntemlerinin bir sonucudur. Üretimde kullanılan malzemelerin yangına dayanıklılık gücü, yangına dayanıklılık derecesi ile tespit edilmektedir. Yangına dayanıklılık derecesi ise, genel olarak bir malzemenin veya düzeneğin yangına dayanıklılık testleri yapılarak belirlenmektedir.
Bir malzemenin veya montajın yangına dayanıklılık testinde gösterdiği muakevemet, belirlenen ölçülebilir kriterler kullanılarak ölçülmekte ve bu malzeme veya montajın yapısal işlevselliği ortaya konmaktadır. Bu amaçla gelişmiş laboratuvar ortamlarında belli yangın türleri simüle edilmekte ve standart uluslararası zaman - sıcaklık eğrileri geliştirilmektedir.
Yapı elemanlarının yangına dayanıklılığı, bir yangın durumunda bir yapı elemanının, tasarlandığı işlevleri yerine getirmeye son verdiği süreyi ifade etmektedir. Bu tanım ISO 834 Yangına dayanıklılık testleri, bina inşaatı elemanları standardında yapılan tanımlamaya uymaktadır. Yangına dayanıklılık testleri ile, yapının bütünlüğü, yalıtımı ve kararlılığı değerlendirilmektedir. Bu testlerde genel olarak EN 1366, ISO 834, EN 13501–2, EN 1363–1 ve ASTM E112 standartlarında açıklanan test yöntemleri esas alınmaktadır.
Yapının herhangi bir elemanı için yangına dayanıklılık çok önemli bir konudur. Özellikle yapısal elemanlar, yangının yayılması için yeterli bir dirence sahip olmak ve alevlerin üstesinden gelmek zorundadır. Gelişen teknolojilere bağlı olarak bugün kompozit yapılarda tercih edilen yüksek kompozit fiber içeriği, doğal alev geciktirici özellikleri desteklemektedir. Ayrıca kullanılan katkı maddeleri ve kaplama yöntemleri, kompozit yapı elemanlarının bu özelliklerini arttırmaktadır. Genel olarak, kompozit yapılar için yangının yayılmasına dayanım direncinde iki farklı yaklaşım bulunmaktadır: kompozitin polimer içeriğine bir alev geciktirici karıştırmak ya da bileşenin üretimi sırasında veya sonrasında üst kat olarak alev geciktirici uygulamak.
Her ülkenin yapı mevzuatında, yangın güvenlik önlemlerine ilişkin hükümler, geniş yer bulmaktadır. Ulusal standart ve yasal düzenlemeler, yangın risklerini en aza indirmeyi amaçlamaktadır. Bu yasal düzenlemelerin büyük bir kısmı yapı malzemeleri ve yapı elemanları ile ilgilidir. Bu durumda her ülkenin kendi standartları ve sınıflandırma ve değerlendirme kriterleri ortaya çıkmıştır. Bu yüzden Avrupa Birliği ülkelerinde, farklı yaklaşımları ortadan kaldırmak ve yapı malzemelerinin serbest dolaşımını sağlamak amacı ile yapı malzeme ve elemanlarına genel bir yaklaşım getiren yapı malzemeleri direktifi yayınlanmıştır.
Bu direktif, altı temel gereklilik içermektedir. Bunlar, mekanik dayanım ve stabilite, yangın durumunda emniyet, hijyen sağlık ve çevre, kullanım emniyeti, gürültüye karşı korunum ve enerjiden tasarruf ve ısı korunumudur.
Söz konusu direktif çerçevesinde yapılan yapı elemanlarının yangına dayanım performansları ile ilgili sınıflandırma, EN 13501 standardına ele alınmaktadır. Bu standart ülkemizde de Türk Standartları (TSE) tarafından TS EN 13501 Yapı mamulleri ve yapı elemanları, yangın sınıflandırması başlığı ile yayınlanmıştır.
Yapı elemenlarının yangına dayanım performansını belirleyen temel kriterler şunlardır: yük taşıma kapasitesi, bütünlük ve yalıtım. Ayrıca şu kriterler de dikkate alınmaktadır: ışınım yayma, mekanik dayanım, kendiliğinden kapanma, duman sızıntısı, gücün sürekliliği veya sinyal vermesi (alarm), isli yangın direnci, yangına karşı koruma yeteneği, sabit sıcaklık altında dayanıklılık süresi ve standart zaman - sıcaklık eğrisi altında dayanıklılık süresi.
Bir Avrupa standardı olan EN 1366 standardının bu bölümü, test edilen kanalların ayrılmaz parçası olan erişim panelleri dahil olmak üzere yatay ve dikey havalandırma kanallarının yangına dayanıklılığını belirlemeye yönelik gereklilikleri açıklamakta ve bir test yöntemi sunmaktadır. Bu test yönteminde, kanal dışında ve kanal içinde çıkan yangın durumlarında, yangına maruz kalan kanalların davranış şekli belirlenmektedir. Bu standart, bir başka Avrupa standardı olan EN 1363-1 standardı ile birlikte ele alınmaktadır.
Genel olarak EN 1366-1 standardı şu durumları kapsamaktadır:
Bu standart ülkemizde Türk Standartları (TSE) tarafından şu başlık ile yayınlanmıştır: TS EN 1366-1 Servis tesisatları için yangına dayanıklılık deneyleri - Bölüm 1: Havalandırma kanalları.
Bu standart, bir yangın damperinin, yangını ayıran duvarlara ve döşemelere nüfuz eden hava kanal sistemi vasıtasıyla bir yangın bölmesinden diğerine yangın ve dumanın yayılmasını önleme yeteneğini değerlendirmeye yönelik gereklilikleri açıklamakta ve bir test yöntemi sunmaktadır. Yangın damperi, bir yangın ayırma elemanına, doğrudan veya bir kanal sistemi ile uzaktan bağlanmaktadır. Testlere başlarken yangın damperinin açık konumda olması gerekmektedir. Test sırasında çeşitli bölümlerde sıcaklık ve bütünlük ölçümleri yapılmaktadır.
Bu test yöntemi ile, yüksek sıcaklıkta yangın, duman ve gaz geçişine dayanacak şekilde tasarlanmış yangın ayırma elemanlarına monte edilen yangın damperlerinin mukavemeti belirlenmektedir. Bu standart, bir başka Avrupa standardı olan EN 1363-1 standardı ile birlikte ele alınmaktadır.
Bu arada bu standart, asma tavanlara yerleştirilen yangın damperlerinin ve mekanik olmayan yangın damperlerinin test edilmesi için uygun değildir.
Bu standart ülkemizde Türk Standartları (TSE) tarafından şu başlık ile yayınlanmıştır: TS EN 1366-2 Yangına dayanıklılık deneyleri - Servis yangına dayanıklılık deneyleri - Servis tesisatları - Bölüm 2: Yangın damperleri.
EN 1366 standardının bu bölümü, bir penetrasyon contasının, bir servis tarafından girildiği konumda bir ayırma elemanının, yangın direncini sürdürme yeteneğinin değerlendirilmesine yönelik gereklilikleri açıklamakta ve bir test yöntemi sunmaktadır. Bu test yöntemi, servis kurulumları için yangına dayanıklılık testidir.
BS EN 1366-3 standardının ana amacı şu hususları değerlendirmektir:
Bu standart ülkemizde Türk Standartları (TSE) tarafından şu başlık ile yayınlanmıştır: TS EN 1366-3 Tesisat kurulumları için yangına direnç deneyleri - Bölüm 3: Sızdırmazlık contaları.
Bir yapının herhangi bir unsuru için yangına dayanıklılık çok önemli bir konudur ve birçoğu yapılar üzerindeki belli yangın tehditlerini simüle etmek için tasarlanmış çok çeşitli yangına dayanıklılık testleri bulunmaktadır. Yangına dayanıklılık derecesi, tasarımcıların yangın riskini değerlendirmek için kullandıkları birçok araçtan biridir. Yangına dayanıklılık yanı sıra dikkate alınması gereken başka yapı malzemeleri özellikleri de bulunmaktadır. Örneğin yanma özellikleri, ortamdaki yakıt yükü ve yapının önerilen kullanım şekli gibi. Gerçek yangın riski değerlendirilirken, tüm bu özellikler dikkate alınmaktadır. Binanın konumu, itfaiye hizmetlerine uzaklık ve diğer yangından korunma sistemlerinin varlığı veya yokluğu gibi faktörler de bu değerlendirme sürecinin bir parçasıdır.
Kuruluşumuz, sayısız test, ölçüm, analiz ve değerlendirme çalışmaları arasında, eğitimli ve uzman bir kadro ve gelişmiş teknolojik donanımı ile, ulusal ve uluslararası standartlar çerçevesinde, talep eden sağlık kuruluşlarına ve üretici firmalara, EN 1366 standartlar dizisi çerçevesinde yangına dayanım test hizmetleri vermektedir.
Randevu almak, daha detaylı bilgi edinmek yada değerlendirme talep etmek için formumuzu doldurarak size ulaşmamızı isteyebilirsiniz.
EUROLAB, raporlama ve belgelendirme faaliyetlerini, United Accreditation Foundation (UAF), Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK) ve Enterprise Accreditation Foundation (EAF) akreditasyon kuruluşunun sağladığı akreditasyona dayanarak sürdürmektedir. Enterprise Accreditation Foundation (EAF) akreditasyon kuruluşu, aynı zamanda Birleşmiş Milletler (UN GLOBAL COMPACT) organizasyonu imzacısıdır.
