MIL-STD-810H Çevresel Test Laboratuvarı

MIL Standartları Nedir?

ABD Savunma Bakanlığı tarafından geliştirilen askeri standartlar genel olarak şu farklı şekillerde adlandırılmaktadır:

• MIL-STD (askeri standartlar, military standards)
• MIL-SPEC (askeri şartnameler, military specifications)
• Gayri resmi olarak MilSpecs

Hangi şekilde isimlendirilirse isimlendirilsin bütün bu standartlar ABD savunma standardı olarak bilinmektedir. Standartlaştırma, askeri amaçlı kullanılan malzeme ve ürünlerin belli gereksinimleri, ortaklığı, güvenilirliği, lojistik sistemler ile uyumluluğu ve savunma ile ilgili benzer hedefleri karşılamasını sağlamada faydalı olmaktadır. Aslında bu savunma standartları, Savunma Bakanlığı dışında diğer resmi kuruluşlar, teknik kuruluşlar ve çeşitli sektörlerde faaliyet gösteren işletmeler tarafından da kullanılmaktadır.

Farklı isimlendirmeler ve farklı tanımlar yapılsa da bu belgelerin tamamı, savunma özellikleri, el kitapları ve standartlar da dahil olmak üzere askeri standart genel değerlendirmesine tabi tutulmaktadır. Örneğin askeri şartnameler (MIL-SPEC), bir ürünün fiziksel ve operasyonel özelliklerini tanımlamaktadır. Buna karşılık askeri standartlar (MIL-STD) üretimde kullanılacak süreçleri ve malzemeleri detaylandırmaktadır.

Bu çerçevede belge türleri şunlar olmaktadır:

• MIL-HDBK (Savunma El Kitabı): Savunma standardizasyon programının kapsadığı malzeme, süreç, uygulama ve yöntemler hakkında standart prosedürel, teknik, mühendislik veya tasarım bilgileri sağlayan bir belgedir. MIL-STD-967 standardı, savunma el kitaplarının içeriğini ve şeklini belirlemektedir.
• MIL-SPEC (Savunma Şartnamesi): Askeri kullanıma özgü malzemeler veya önemli ölçüde değiştirilmiş ticari eşyalar için temel teknik gereksinimleri açıklayan bir belgedir. MIL-STD-961 standardı, savunma spesifikasyonlarının içerik ve formatını belirlemektedir.
• MIL-STD (Savunma Standardı): Askeri kullanıma özgü veya büyük ölçüde değiştirilmiş ticari işlemler, prosedürler, uygulamalar ve yöntemler için tek tip mühendislik ve teknik gereklilikler belirleyen bir belgedir. Savunma standartları kendi içinde beş gruptur: arayüz standartları, tasarım kriterleri standartları, üretim süreci standartları, standart uygulamalar ve test yöntemi standartları. MIL-STD-962 standardı, savunma spesifikasyonlarının içerik ve formatını belirlemektedir.
• MIL-PRF (Performans Spesifikasyonu): Gerekli sonuçları ve uygunluğu doğrulamak için kriterleri olan, ancak gerekli sonuçları elde etmek için yöntemler belirtmeden sonuçlar açısından belirten belgedir. Performans spesifikasyonu, faktör, çalışması gereken ortam, arayüz ve değiştirilebilirlik özellikleri için fonksiyonel gereksinimleri tanımlamaktadır.
• MIL-DTL (Detay Teknik Özellikler): Bunlar, kullanılacak malzemeler, bir gereksinimin nasıl gerçekleştirileceği veya bir ürünün nasıl üretileceği gibi tasarım gereksinimlerini belirten özelliklerdir. Hem performans hem de ayrıntı gereksinimlerini içeren bir özellik yine de bir ayrıntı özelliği olarak kabul edilmektedir.

MIL-STD-810H Çevresel Test Laboratuvarı Standardı Nedir?

MIL-STD-810H Çevresel Test Laboratuvarı standardı, yukarıda açıklanan belge türleri arasında bir savunma standardı olarak tasarlanmıştır. Bu standart, savunma testleri çerçevesinde çevre mühendisliği ilişkilerini ve uygulanacak laboratuvar testlerini düzenlemektedir.

2019 yılında güncellenen bu standart, diğer savunma standartları gibi, uygun performans, sürdürülebilirlik, tamir edilebilirlik ve askeri teçhizatın lojistik bakımdan kullanışlı olmasını sağlama ihtiyacından ortaya çıkmıştır. Bu standartların tasarımında özellikle değiştirilebilirlik ve standardizasyon çok önemli iki faktör olmuştur.

İkinci Dünya Savaşında müttefik kuvvetlerin karşılaştığı en büyük problem, malzemelerin boyutsal toleranslardaki farklılıkları olmuştur. Amerikan vidaları, cıvataları ve somunlarının, İngiliz ekipmanına uymasında ciddi sorunlar yaşanmıştır ve çoğu zaman bu malzemeler kullanılamamıştır. Bu bakımdan savunma standartları, mühimmat türlerinin sayısını en aza indirmek, kullanılan ekipman ve makinaların uyumluluğunu sağlamak ve askeri teçhizat üretimi sırasında kaliteyi arttırmak gibi birçok fayda sağlamaktadır.

Bu yaklaşımlarla hazırlanan MIL-STD-810H standardı, askeri malzemelerin kullanım ömürleri boyunca tüm aşamalarda çevresel koşulların, bu malzemeler üzerinde etkilerini dikkate alarak, malzeme edinme süreçlerinin planlama ve mühendislik yönünlerini kapsamaktadır. Bu standart tasarım veya test şartnameleri getirmememekte, bunun yerine daha ziyade, gerçekçi malzeme tasarımlarına ve malzeme sistemi performans gereksinimlerine dayanan test yöntemleri ile sonuçlanan çevresel uyum süreçlerini açıklamaktadır.

MIL-STD-810H standardı Savunma Bakanlığı uygulamaları için özel olarak hazırlanmıştır, ancak buna rağmen ticari uygulamalar için de bu standart uyarlanabilir özelliktedir. Bu standardın temel hedefi şudur: bir malzemenin çevresel tasarımını ve test sınırlarını, bu malzemenin hizmet ömrü boyunca yaşayacağı koşullara göre uyarlamak ve ortamların etkilerini güçlendiren laboratuvar test yöntemleri oluşturmak yerine, malzeme edinme döngüsü boyunca çevresel koşullara nasıl uygulanacağı konusunda bir açıklama sağlamak.

Standardın son güncellemesi, çevresel tasarım ve test sürecinin çok çeşitli yönetimsel ve teknik çıkarları kapsayacak şekilde genişlediğini kabul etmektedir. Buna göre, bu güncelleme, çevre tasarımını ve test yönünü, yakından ilişkili olmalarına rağmen, birbirinden belirgin şekilde farklı olan üç temel kullanıcı türüne doğru yönlendirmektedir:

• Program yöneticileri: Bu kişiler, önerilen kavramların ve sistemlerin amaçlanan operasyonel ortamlarda geçerli ve işlevsel olmasını sağlamaktadır.
• Çevre mühendisliği uzmanları:Bu kişiler, yaşam döngüsü çevre profilleri, özel tasarım kriterleri ve test programları hazırlamakta ve malzeme geliştirici çabalarına yardımcı olmak için satın alma sürecine girmektedir.
• Tasarım, test ve değerlendirme topluluğu: Bu kişiler kullanıcı ihtiyaçlarını karşılamak için özel tasarımlar ve testler yapan analistler, mühendisler ve operatörlerdir.

MIL-STD-810H standardının birinci bölümü, çevresel tasarım ve test uyarlama sürecinde yönetim, mühendislik ve teknik rolleri açıklamaktadır. Malzeme tasarımı ve test kriterlerinin, bir malzemenin hizmet ömrü boyunca karşı karşıya kalacağı belli çevresel koşullara göre uyarlanması sürecine odaklanmaktadır.

Söz konusu standardın ikinci bölümü, birinci bölümde açıklanan genel ve spesifik test uyarlama kılavuzlarına göre uygulanacak çevresel laboratuvar test yöntemlerini kapsamaktadır. Bu yöntemlerin hemen hemen tamamı, değiştirilemez rutin uygulamalar değildir. Mümkün olan en uygun test verilerinin üretilmesi için seçilmesi ve uyarlanması gerekmektedir.

Standardın üçüncü bölümü ise şu bilgi ve belgeler bir araya getirilerek oluşturululmuştur:

• AR 70-38 Aşırı iklim koşulları için materyalin araştırılması, geliştirilmesi, test edilmesi ve değerlendirilmesi
• Atmosferik karanlık, iklim ve arazi için çevresel faktörler ve standartlar
• MIL-HDBK-310 Askeri ürünlerin geliştirilmesi için küresel iklim verileri rapor bilgileri

Üçüncü bölüm, dünyanın çeşitli iklim bölgelerinde yaşam döngüleri boyunca kullanılan malzemelerin araştırılması, geliştirilmesi, test edilmesi ve değerlendirilmesi neticesinde iklim koşullarının gerçekçi bir şekilde değerlendirilmesi için planlama ve rehberlik sağlamaktadır. Bu şekilde kullanım ömrü boyunca bulunması muhtemel çevresel koşullar altında yeterince performans gösterecek mazlemelerin geliştirilmesi hedeflenmektedir.

Çevresel Test Laboratuvarları

Elektronik ekipmanları, kabloları ve sistemleri etkileyen tüm mekanik, elektriksel ve çevresel stres faktörlerinden oluşan çevresel testler, gelişmiş ve akredite test laboratuvarlarında, hızlı, güvenilir ve kaliteli olarak gerçekleştirilmektedir. Özellikle savunma amaçlı kullanılan askeri ekipman ve malzemelerin çevresel testleri ayrı bir önem taşımaktadır.

Çevresel test laboratuvarlarında başlıca şu testler yapılmaktadır:

• Elektrik izolasyonu testleri (yüksek gerilim dielektrik testi, direnç akımı, kısmi deşarj, EMC kalkanı)
• Ethernet ve optik testler (ethernet sertifikası, optik ekleme kaybı ve geri dönüş kaybı, renk ve yoğunluk ölçümü)
• Çevresel testler (ısı, soğuk, termal şok, nem, buz, tuz püskürtme, düşük basınç, sıvı testi, sızdırmazlık ve basınç)
• Mekanik ve dinamik testler (titreşim, mekanik şok, sıkıştırma kuvveti çekme dayanımı, tork kuvveti, serbest bırakma mekanizması)
• Kaçak testleri (yağ kaçağı, hava kaçağı, helyum kaçağı, su geçirmezlik IP67 ve IP68)
• Metroloji ve boyutsal testler (boyutsal, profil ölçümü, iplik ölçümü, sertlik ölçümü, pürüzlülük ölçümü)
• Kauçuk ve plastik malzeme testleri (yoğunluk ölçümü, sıkıştırma seti, sertlik kopma uzaması, çekme dayanımı, dielektrik kırılması)
• Kaplama testleri (kaplama metalografik kesitinin elementel bileşimi, kaplama yapışma ve korozyon, x-ışını ölçümü)
• Kullanım testleri (izolasyonun otomatik testi, dielektrik dayanım gerilimi direnci)

Kuruluşumuz tarafından işletmelere, laboratuvar test hizmetleri çerçevesinde MIL-STD-810H Çevresel test laboratuvarı hizmetleri de verilmektedir.