GDO/GMO Testi

GDO/GMO Nedir?

Genetiği değiştirilmiş organizmalar kısaca GDO olarak tanımlanmaktadır. Bu kavramın İngilizce kısaltması GMO’dur (genetically modified organisms). Aslında dünyanın hiçbir yerinde, pek de parlak bir üne sahip değildir. Birçok insan genetiği değiştirilmiş organizmaları kötü bir ürün olarak görmektedir.

İşin doğrusu dünyanın nüfusu artmaktadır ve bir yandan kaynaklar tükenirken bir yandan da beslenme ihtiyaçları artmaktadır. Bilim adamlarının açıklamalarına göre genetik mühendisliğinde, örneğin bitkilerin kuraklığa karşı direncini arttırmaya yönelik sürdürülen çalışmalar, bu özelliği izole etmeye, bu özelliği istenen organizmaya aktarmaya ve ardından bu organizmayı çoğaltmaya odaklanmaktadır.

Aslında laboratuvar ortamında yeni bir gen yaratılmamakta, genler organizmalardan izole edilmektedir. Örneğin, bir bitki belli bir zararlıya karşı dirençli ise, bu özelliği izole edilmekte ve bu, dirençli olmayan bir başka bitkiye yerleştirmektedir.

Tahminlere göre bugün ABD market raflarında yer alan gıda maddelerinin yaklaşık yüzde 80’i, genetiği değiştirilmiş ürünlerden gelen bileşenler içermektedir. Bu ürünler, gıda tedarikinde kullanılan bitkisel yağlar ve tatlandırıcılar gibi çok çeşitli bileşenlere dönüştürülmektedir. En basitinden elma, patates, mısır, kanola, yonca, soya fasulyesi, papaya, pamuk ve şeker pancarı dahil olmak üzere GDO’lu tohumlardan elde edilen çok sayıda ürün bulunmaktadır. Örneğin bu yoldan elma ve patateslerin esmerleşme geni kapatılmakta veya ananasların et rengini kontrol eden genler değiştirilmektedir. Bazı ürünler ise gen düzenlemesine tabi tutulmaktadır. Örneğin daha hızlı kilo alması için somon balıklarının genetiği değiştirilmiştir. Ancak bu tür somonlar ABD’de yetiştirilmemektedir.

Çiftçiler genel olarak pazarın talepleri doğrultusunda tohum seçmektedir. Diğer yandan yabani otlar, hastalıklar ve böceklerden kaynaklanan verim kaybını veya ürün hasarını azaltmak ya da kuraklık gibi zorlu hava koşullarında ürün yetiştirmek için GDO’lu tohumlara yönelmektedir. Maliyetleri düşürmek, tarımsal faaliyetlerin çevre üzerindeki etkilerini azaltmak ve daha fazla verim elde etmek için GDO’lu ürün yetiştirmektedir.

Uzmanların açıklamalarına göre genetiği değiştirilmiş organizmalar için ne iyidir denebilir ne de kötüdür. Çiftçilere mahsul verimini düşüren böcekler, yabani otlar, bakteriler ve diğer zararlılar ile başa çıkma imkanı verdiği için GDO’lu üretim faydalı görülmektedir. GDO’lu üretim aynı zamanda daha az miktarda pestisit kullanılmasını sağlamakta ve bu şekilde çevreye verilen zarar düşük olmaktadır. Örneğin geleneksel üretimde mısıra 3-4 günde bir böcek ilacı verilirken, GDO’lu mısıra, bir mevsimde sadece 3-4 kez ilaç verilmektedir. Bu hem maliyet hem de çevrenin korunması bakımından çok önemli avantajıdır.

Ancak GDO’ların insan sağlığı üzerindeki etkilerine yönelik şüpheler artmaktadır. Bu şüpheler doğal ve anlaşılır olsa da, bugün için kanıtlanmış bir temelden yoksundur. Yine de GDO’lara karşı dikkatli olmak için çok iyi iki neden ileri sürülmektedir: uygulama ve etkinlik. Uygulama açısından genelde üretilen GDO’lu bitkilerin çoğu, belli bir herbisite karşı direnç sağlayan bitkilerdir. Etkinlik açısından ise, kuraklığa dayanıklı olan veya ekinlerin daha az nitrojen, yani daha düşük gübre seviyeleri ve benzeri topraklarda yetiştirilmesine izin veren GDO’lu türler geliştirilmektedir.

GDO/GMO Testi Nedir?

Kısaca genetiği değiştirilmiş organizmalar içeren ürünlerin ve bu ürünlerden elde edilen yiyecekleri tüketmenin güvenli olduğuna dair birçok kanıt bulunmaktadır. Çiftçiler, çevresel nedenlerle ve yüksek maliyetlerden kurtulmak için GDO’lu tohumları kullanmaya devam etmektedir.

Duyulan endişeler ve kültürel baskılar, kafa karışıklığına neden olsa da, bu teknoloji ve bunu takip edecek başka teknolojiler, tarımın geleceği için çok umut vaat etmektedir. GDO’lu veya GDO’suz gıda maddeleri tüketmek tamamen insanların tercihine kalmıştır. Ancak insanların kendilerini güvende hissetmeleri bakımından gelişmiş laboratuvarlarda GDO/GMO testleri gerçekleştirilmektedir. Bugün için GDO’lu gıdaların insanlarda olumsuz sağlık etkileri yarattığını gösteren bir veri bulunmamaktadır.

Genetiği değiştirilmiş organizma testleri, tahıl yetiştiricilerinin, tedarikçilerin, işleyicilerin ve tüketicilerin, gıda üretiminin her aşamasında bitkilerin genetik kimliğini belirlemesine ve takip etmesine yardımcı olmaktadır.

Genel olarak gıda maddelerinde genetiği değiştirilmiş organizma tespit edilirken iki etkili test yönteminden biri tercih edilmektedir: DNA tabanlı test yöntemleri ve protein tabanlı test yöntemleri.

DNA bazlı test yöntemlerinde, bir genetik modifikasyonun varlığını tespit etmek için bitkinin genomu analiz edilmektedir. Genom, bir organizmanın eksiksiz genetik talimatlarını içermektedir. Her genom, o organizmayı inşa etmek ve büyümesine ve gelişmesine izin vermek için gereken tüm bilgileri içermektedir. Genomdaki bu talimatlar DNA’dan oluşmaktadır. DNA’nın içinde büyümeye, gelişmeye ve sağlıklı olmaya rehberlik eden bir kimyasal kod bulunmaktadır. Genetiği değiştirilmiş organizmalar, DNA tabanlı olarak tespit edilirken çok özel bir teknoloji kullanılmaktadır.

Protein bazlı test yöntemleri uygulanırken, şeritler veya daldırma çubukları olarak da bilinen özel bir ekipmanı ve ELISA, enzim bağlı immünosorbent test plakaları kullanılmaktadır.

Bu test yöntemlerinden hangisinin uygun olduğu, numunenin alındığı gıda üretim sürecine bağlı olmaktadır. Örneğin dökme tahıl hem protein tabanlı hem de DNA tabanlı yöntemler kullanılarak test edilebilir. Ancak işlenmiş tahıllar sadece DNA tabanlı yöntemler kullanılarak test edilebilir.

Kuruluşumuz, sayısız test, ölçüm, analiz ve değerlendirme çalışmaları arasında, eğitimli ve uzman bir kadro ve gelişmiş teknolojik donanımı ile, ulusal ve uluslararası standartlar çerçevesinde, talep eden kuruluşlara GDO/GMO test hizmetleri vermektedir.